آشنایی با بهداشت ازدواج و بهداشت زناشویی

ازدواج یک امر مبارک و فرخنده است.در اهمیت آن بسیار گفته و نوشته شده است.در اینجا مایل نیستیم که به تکرار آنها بپردازیم.فقط لازم می دانیم که به قدر حوصله خوانندگان گرامی، چکیده برخی مطالب را ذکر کنیم.

سن مناسب ازدواج: همانطور که می دانیم بلوغ جنسی زن و مرد،اولین شرط لازم برای ازدواج است.در دخترها این بلوغ بسته به نژاد و شرایط اقلیمی و تغذیه ای ، بین سنین 10 تا 12 سالگی رخ می دهد..در واقع بلوغ جنسی سرآغاز دوره تازه ای در جسم و جان است که در پی آن تغییراتی در فیزیولوژی و اندامهای جنسی دختر روی می دهد.آغاز تخمک گذاری و دوران قاعدگی،بزرگ شدن سینه ها،رویش مو در برخی قسمتهای بدن مانند زیر بغل،اطراف آلت تناسلی،ساق پاها و ... نهایتا منجر به آغاز نوعی گرایش به جنس مخالف می شود.

در پسرها نیز این تغییر بسته به نژاد و شرایط اقلیمی و تغذیه ای،بین سنین 13 تا 15 سالگی رخ می دهد و در اینجا نیز تغییرات جسمانی و روانی را در پی دارد.پسران پس از بالغ شدن، قدرت و شدت نعوظشان کامل می شود و به مرحله تولید اسپرم وارد می شوند که همراه مایع منی از آنها خارج می گردد.علاوه براین در پسران نیز تغییرات دیگر مانند رویش موهای زاید،تغییر تن صدا و گرایش به جنس مخالف، نوید ورود به این دوران را می دهند.

در قدیم به دلایل مختلف، اغلب سن ازدواج نزدیک به سن بلوغ پسران و دختران بود.

ولی رفته رفته با افزایش سطح دانش و آگاهی مردم و تغیرات شدید اجتماعی،سن ازدواج نیز تغییر فاحشی یافت.

امروزه از سوی مراجع بهداشتی و اجتماعی،سن مناسب ازدواج برای دختران از 18 سال به بالا و برای پسران،24 سال به بالا توصیه می شود.در این موضوع عوامل بسیاری دخالت دارند.البته این مساله استثنائاتی هم دارد.

 

 انجام مشاوره ژنتیک: به دختران و پسرانی که با هم تصمیم به ازدواج می گیرند،توصیه می گردد قبل از هر کاری، با مراجعه به مراجع صلاحیت دار، مشاوره ژنتیک انجام دهند.

می دانیم که:

یک هدف اصلی از ازدواج، زاد و ولد می باشد و بدیهی است هر پدر و مادری در آرزوی داشتن فرزندان سالم و تندرست هستند.

و دیگر اینکه تاثیر عوامل ارثی و ژنتیکی در بروز نارسایی ها در کودکان ثابت شده است.

 

انجام واکسیناسیون و آزمایشهای لازم: عبه زوجین جوان توصیه می گردد که قبل از آغاز مل جنسیو زناشویی،خود را در برابر یک سری از بیماریها مانند هپاتیت واکسینه کنند.همچنین آزمایشهای لازم و مربوط به شناسایی و پیشگیری بیماریهای عفونی نظیر انواع هپاتیت و ایدز را به عمل آورند.

 

 سن بارداری: با توجه به اینکه جسم دختران، تا سن 18 سالگی در حال رشد بوده و استخوان بندی آنها در حال تغییر است،بنابر نظر متخصصان،بهترین سن بارداری 20 تا 30 سال تعریف می شود.ولی اساسا زنان می توانند از سن 18 سالگی تا 35 سالگی، بارداری کم خطری داشته باشند.

 

5- رعایت بهداشت دهان و دندان و آلات تناسلی برای زوجین بسیار ضروری است.اگر دهان یکی از زوجین دارای مشکلاتی مانند بوی ناهنجار،بیماریهای لثه ای، آلودگیهای میکروبی و ... باشد، این امر به کیفیت زندگی مشترک آنها لطمه می زند.از سویی وجود هر نوع بیماری پوستی و مقاربتی مسری می تواند طرف مقابل را نیز آلوده کند. در این مورد آلودگیهای  قارچی، سوزاک و سفلیس را می توان برشمرد.

به ویژه مردان بایستی توجه کنند که آلت تناسلی زن به دلیل آنکه یک عضو تقریبا داخلی محسوب می گردد به بیماریها بسیار حساس می باشد.مردان در هر حالت باید از تمیزی دستها و آلت تناسلی خود مطمئن باشند.زیاد استحمام کنند و قبل از آنکه جهت اجابت مزاج و ادرار به دستشویی بروند، از تمیزی دستان خود مطمئن شوند.این فکر قدیمی را که فقط باید پس از اجابت مزاج دستها را شست، رها کنید.

 

به طور کلی به جوانان توصیه می شود که در امر ازدواج بیشتر به ندای عقل گوش دهند.نگذارند طوفان احساس، آنها را از رعایت کردن احتیاطات لازم دور سازد.بهتر است که آنها پیش از تعمیق عواطف و احساساتشان ،حداقل یک سری آزمایشهای لازم و ضروری مانند اعتیاد،خون و آلودگیهای ویروسی مانند ایدز و هپاتیت را انجام دهند و در صورتی که در این زمینه ها مشکلی نبود، به مراحل بعدی زندگی مشترک،گام بگذارند.

 

به نقل از مجله پزشکی مادر

 

چه عواملی باعث کاهش میل جنسی می شوند

استرس

تعدادی از افراد برخی کارها را هنگامی که مضطرب هستند به نحو احسن انجام می دهند. میل جنسی، معمولا جزو این کارها نیست. استرس در محل کار، خانه یا روابط میان فردی را همه تجربه کرده اند. روش های کنترل و مدیریت استرس می تواند کمک زیادی به افراد بکند. شما می توانید برای کنترل و مدیریت استرس از متخصص مشاور یا روان پزشک کمک بگیرید.

 

مشکلات زناشویی

مشکلات زناشویی در زمره مهم ترین قاتلان میل جنسی قرار دارند. برای زنان، احساس نزدیکی و صمیمیت مهم ترین بخش میل جنسی است. عواقب نزاع، ارتباط  اندک، خیانت کردن یا ... برای زن و مرد از میان رفتن میل جنسی است. اگر با مشکلات زناشویی دست و پنجه نرم می کنید باید به متخصص مشاور مراجعه کنید.

 

الکل

پس از نوشیدن الکل ممکن است فکر کنید میل جنسی تان افزایش یافته است. اما نوشیدن بیش از اندازه الکل می تواند میل جنسی تان را نابود کند. سعی کنید نوشیدن الکل را متوقف کنید. اگر برای این کار با مشکل مواجه هستید بهتر است از پزشک کمک بگیرید.

 

بی خوابی

میل جنسی تان از بین رفته است؟ شاید علت اش این باشد که به اندازه کافی در رختخواب نمی مانید. دیر وقت می خوابید یا صبح زود از خواب بیدار می شوید؟ با بی خوابی یا بیماری مانند آپنه ( نوعی اختلال خواب است که سبب مکث یا توقف تنفس بیمار می شود. ) دست و پنجه نرم می کنید؟ خستگی، میل جنسی را از بین می برد. برای اصلاح عادات خوابیدن از پزشک کمک کنید.

 

بچه دار شدن

از وقتی پدر یا مادر شده اید میل جنسی تان از بین رفته است؟ بخش زیادی از زمان تان را صرف فرزندتان می کنید؟ استخدام پرستار برای نگهداری از بچه مفید است. هنگامی که فرزند تازه به دنیا آمده تان خواب است می توانید رابطه جنسی داشته باشید.

 

داروها

برخی از داروهایی که میل جنسی را از بین می برند عبارتند از:

- داروهای ضد افسردگی

- داروهای فشار خون

- داروهای ضد بارداری

- شیمی درمانی

- داروهای درمان بیماری ایدز 

 

تغییر دوز یا نوع دارو ممکن است تاثیر گذار باشد. برای تغییر دوز یا نوع دارو باید با پزشک مشورت کنید.

 

نارضایتی از تصویر بدن

اگر از اندام تان راضی باشید میل جنسی تان بیشتر خواهد شد. ورزش کنید و از پزشک کمک بگیرید. داشتن احساس خوب نسبت به خود اعتماد به نفس را افرایش می دهد. اگر همسرتان اعتماد به نفس پایینی دارد، به او اطمینان دهید اندام متناسبی دارد.

 

چاقی

وقتی اضافه وزن دارید یا چاق هستید میل جنسی تان کم می شود، از رابطه جنسی لذت نخواهید برد و اعتماد به نفس تان از میان خواهد رفت. با کاهش وزن و کمک گرفتن از متخصص مشاور می توانید احساس خوبی نسبت به خود داشته باشد. 

 

مشکلات نعوظ 

مردانی که از اختلال عملکرد نعوظ رنج می برند، مضطرب هستند و میل جنسی شان را از دست می دهند. اختلال عملکرد نعوظ قابل درمان است، اما زوجین می توانند با کمک متخصص مشاور از تاثیر سوء این اختلال بر روابط شان بکاهند. 

 

کاهش هورمون تستوسترون

هورمون تستوسترون، عامل ایجاد میل جنسی است. وقتی مردان به سالمندی قدم می گذارند میزان هورمون تستوسترون بدن شان به شدت کاهش می یابد. کاهش هورمون تستوسترون، افزایش وزن، ارتباط میان فردی ضعیف و ... از عوامل اصلی از بین رفتن میل جنسی است. 

 

افسردگی 

افسرده بودن می تواند توان لذت بردن از برقراری رابطه جنسی، مطالعه کردن، تماشای فیلم، شرکت کردن در میهمانی ها، خوش گذرانی با دوستان و ... را از میان ببرد. برای درمان افسردگی باید از متخصص مشاور و روان پزشک کمک گرفت. اگر داروی ضد افسردگی که پزشک تجویز کرده تاثیر منفی بر میل جنسی تان گذاشته به پزشک اطلاع دهید. او با تغییر دوز یا نوع دارو این مشکل را حل خواهد کرد.

 

یائسگی

میل جنسی برخی از زنان در دوران یائسگی به شدت کاهش می یابد. برخی از علایم کاهش میلجنسی خشک شدن واژن و داشتن درد در حین رابطه جنسی است. اما زنان تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند. میل جنسی تعدادی از زنان پس از آغاز یائسگی به شدت افزایش می یابد که رابطه مستقیمی با میزان تندرستی، اعتماد به نفس و روابط میان فردی شان دارد.

 

فقدان صمیمیت

برقراری ارتباط جنسی بدون عشق و علاقه کاری عبث است. صمیمیت، چیزی بیشتر از رابطه جنسیصرف است. اگر زندگی جنسی تان کسل کننده است، تلاش کنید ساعت هایی که با هم هستید را افزایش دهید و از در کنار یکدیگر بودن لذت ببرید. راه هایی را بیابید تا به وسیله آن بتوانید بدون برقراری رابطه جنسی به یکدیگر عشق بورزید. ایجاد صمیمت و علاقه میل جنسی تان را افزایش خواهد داد.

 

افزایش میل جنسی به روش های سنتی

مهارت های زندگی یکی از کارهای مهمی است که هر فردی باید آن را پیش از ازدواج بیاموزد و بدون کسب این مهارت ها داشتن یک زندگی آرام و بدون تنش تقریبا غیرممکن است. بسیاری از زوج های جوان به دلیل نداشتن آگاهی های لازم، بعد از ازدواج دچار مشکلات فراوانی می شوند که یکی از این مشکلات در رابطه با روابط جنسی است.

برخی از زوج های جوان بعد از ازدواج قادر به برقراری رابطه جنسی نیستند که با عنوان «ازدواج های به وصال نرسیده» مشخص می شود. این مشکل که به دلایل جسمی و روانشناختی به وجود می آید، یکی از مواردی است که افراد مبتلا به آن برای درمان و افزایش میل جنسی خود یا همسرشان به طب سنتی مراجعه می کنند. دکتر «فاطمه نجات بخش» متخصص طب سنتی ایرانی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران شما را با این مشکل و راهکارهایی که از نگاه طب سنتی برای برطرف کردن آن وجود دارد، آشنا می کند.

 

برای سلامت جسم

رابطه جنسی بعد از ازدواج علاوه بر ارضای نیاز فردی و بهبود روابط خانوادگی، اجتماعی و بقای نسل، به سلامت جسمانی، طول عمر و کیفیت زندگی کمک می کند. چنانچه رابطه جنسی پس از ازدواج به اندازه کافی وجود نداشته باشد باعث تجمع مواد (رطوبت هایی که به طور طبیعی از بدن زن و مرد خارج می شود) در داخل بدن می شود و یکسری بیماری را به وجود خواهد آورد که می توان به بیماری های سیستم ادراری، گوارشی و سیستم مغز و اعصاب اشاره کرد.

 

همچنین مشکلاتی چون سیاه رفتن چشم ها، سرگیجه، بیخوابی، بی اشتهایی، سردی بدن و خفقان رحمی از دیگر مشکلاتی است که در اثر نداشتن رابطه جنسی به اندازه، ایجاد می شود. چنانچه همسران در انجام رابطه جنسی افراد کنند نیز مشکلاتی چون سردی و سستی بدن، بیماری های عصبی، ضعف بینایی، مشکلات قلبی و گوارشی، ضعف و خشکی در کل بدن، بیماری های کلیوی و ... به وجود می آید.

 

بی میلی از کجا می آید؟

چنانچه ازدواج تحمیلی باشد بی میلی جنسی ناشی از نداشتن علاقه است و برای این موضوع از نگاه طب سنتی کاری نمی توان انجام داد. اگر ازدواج تحمیلی نباشد ممکن است بی میلی جنسی در یکی از طرفین یا در هر دو طرف وجود داشته باشد. گاهی اوقات میل جنسی وجود دارد ولی مقدار آن کم است و یا همسران در فواصل تمایل برای رابطه جنسی، با یکدیگر تفاهم ندارند.

 

بی میلی جنسی بیشتر در خانم ها دیده می شود و برای درمان آن اول باید یک شرح حال خوب از بیمار گرفت و در صورتی که مسائل روانی وجود نداشته باشد باید مسائل جسمی را بررسی کرد. دلیل بی میلی جنسی از نگاه طب سنتی به طور کلی سوء مزاج در بدن است و مزاج سرد می تواند باعث بی میلی جنسی شود. تجمع اخلاط زائد و سرد در بدن یکی از عوامل اصلی بی میلی جنسی است.

 

خوردنی های مفید

تشخیص علت به وجود آمدن بی میلی جنسی با پزشک طب سنتی است، چنانچه بی میلی ناشی از سردمزاجی باشد، استفاده از غذاهایی که طبع گرم دارند مفید خواهد بود. برای مثال استفاده از مغز فندق، پسته، گردو، بادام، چلغوزه (تخم صنوبر) و میوه هایی مثل موز، آناناس، انگور و انجیر می تواند در رفع بی میلی جنسی مفید باشد.

 

مصرف سبزی هایی چون تره، پیاز و شاهی به این دسته از افراد توصیه می شود. استفاده از گوشت گوسفند، میگو، زنجبیل، مربای شقاقل، شلغم، هویج زرد ایرانی (زردک)، نخود و لوبیا (به ویژه نخود) برای رفع بی میلی ناشی از سردی مزاج توصیه می شود. خوردن تخم مرغ عسلی به صورتی که سفیده آن کاملا پخته و زرده به حالت نیم بند باشد نیز برای این مشکل مفید است.

 

مزاج ها و رابطه جنسی

به طور کلی افرادی که مزاج گرم به ویژه مزاج گرم و تر دارند تمایل بیشتری برای انجام رابطه جنسیدارند در حالی که افرادی که مزاج آنها سرد به ویژه سرد و خشک است نیاز کمتری به رابطه جنسیدارند. اگر دو نفر که با یکدیگر ازدواج می کنند از نظر مزاج اختلاف زیادی داشته باشند به مشکل برمی خورند و باید با یکسری تدابیر بین این دو زوج تعادل برقرار کرد. اگر بی میلی جنسی یا کم بودن تمایل برای رابطه جنسی، غیرطبیعی و به دلیل سوء مزاج باشد باید درمان صورت بگیرد.

 

حاشیه ها را در نظر بگیرید

افرادی که به تنگی نفس، تپش قلب و لرزش بدن دچار هستند نباید تا زمان برطرف کردن مشکل شان اقدام به برقراری رابطه جنسی کنند. افرادی که دوران نقاهت را می گذرانند یا به تازگی بهبود پیدا کردند نیز نباید رابطه جنسی داشته باشند.

 

زنان بعد از مقاربت جنسی چه چیز دوست دارند ؟

در یک مطالعه در اروپا بعد از نظرخواهی از عده زیادی از زنها لیستی از مواردی که آنها بعد از رابطه جنسی و ارگاسم دوست دارند برایشان انجام شود، تهیه شده است.البته باید توجه داشت که گروههای مختلف خانمها تمایلات متفاوتی داشته و حتی ممکن است چیزهای موردعلاقه عده ای در این لیست وجودنداشته باشد.بعبارت دیگر موارد زیرقابل تعمیم به کل جامعه زنان نیست.    

 -1 درآغوش گرفتن: تقریبا" همه خانمها دوست دارند که بعد از رابطهجنسی ،توسط مرد درآغوش گرفته ونوازش شوند.در آغوش گرفتن و حلقه کردن دستها بدور زن و نوازش او احساس بسیارخوبی به زن میبخشد.حتی اگر بسیارخسته شده اید و دیگر انرژی برای ادامه دادن ندارید،دستهایتان را بدور اوحلقه کرده چندکلمه محبت آمیز به او بگویید وبعد بخوابید

2 - درمقابل گروه قبل،عده قلیلی از زنها هم هستند که بعد از پایان رابطه جنسی ،دیگر هیچگونه تماس جسمی و عاطفی را دوست ندارند.این افراد اظهار میکنند که آنهابقدری تحریک شده اند که بعد از آن هرگونه تحریک دیگری برایشان لذتی نداشته و عذاب آورخواهدبود.البته این خواسته هرگز به معنی سرد مزاجی این زنها نیست.آنها فقط دوست دارند مدت کوتاهی باخودشان تنهاباشند،پس آنها را درک کنید. دربرخوردبا این زنها باید بعد از انجام رابطه جنسی از آنها بپرسید:«عزیزم حالت خوبه؟آیا همه چیز مرتب است؟ یا آیا چیزی احتیاج نداری؟» و بعد از ابراز خوشنودی ازانجام سکس با او،زن را نیم ساعتی تنها بگذارید تا استراحت کند.

  3 - صحبت کردن:هرچند اکثرمردها بدنبال رابطه جنسی خسته شده و یارای انجام هیچکاری را ندارند ولی گروهی از زنها دوست دارند که بعد از رابطه جنسی کمی صحبت کنند.در این مواقع فقط باید گوش خود را به اوبسپارید! اگرخوش شانس باشید او به شرح آنچه گذشت و احساسش ازرابطه جنسیبا شما می پردازد.اما مواظب باشید که در بین صحبتهای او صدای خوروپف شما بلند نشود! همه مردها بعد از ارگاسم دوست دارند کمی بخوابند،این امرکاملا"طبیعی است.ولی به شریک جنسیتان هم توجه داشته باشید واجازه دهید او در کنارشما باشد، تا این تصورپیش نیاید که شما فقط به فکر خودتان هستید.

 

چگونه انتقاد جنسی را مطرح کنیم؟

قبل از آن که چیزی به همسرتان بگویید که بوی انتقاد داشته باشد، به سوالات اساسی زیر پاسخ دهید:
به چه دلیل انتقاد می‎کنم؟ اگر دلیل خوب و سازنده‎ای ندارید. پس چیزی نگویید.
آیا بهترین زمان و بهترین مکان این‎جاست؟ اگر نه، از خود بپرسید، چه وقت و در کجا می‎توانم این نکات را مطرح کنم که روابط جنسی ما را بهتر کند؟
هنگام انتقاد به یاد داشته باشید که به جای تمرکز بر آن چه که در همسرتان نمی‎پسندید، بر رضایت خاطری که به شما می‎بخشد تأکید کنید. به جای آن که بگویید «دوست ندارم این طور با خشونت در آغوشم بگیری» بگویید «وقتی به آرامی نوازشم می‎کنی بیشتر لذت می‎برم» وقتی به جای مطرح کردن خواسته‎تان چیزی را مطرح می‎کنید که از آن بدتان می‎آید، خود و همسرتان را مجبور می‎کنید که به جای تمرکز بر احساس و حالت‎های جنسی، توجه خود را بر جزییات انجام آن متمرکز کنید.
وقتی خواسته‎هایتان را مطرح می‎کنید، مواظب باشید لحن کلامتان آمرانه نباشد.

وقتی آمرانه بگویید «مرا به آرامی نوازش کن» مفهوم ضمنی آن این است «در غیر این صورت نمی‎گذارم به من دست بزنی» و به همین ترتیب خواسته‎ی شما نباید زمینه‎ی تهدید ایجاد کند: «اگر بلد نیستی مطابق خواست من رفتار کنی فکر دیگری بکنم!»
سعی کنید از چیزی انتقاد نکنید که همسرتان نمی‎تواند آن را تغییر دهد. انتقاد کردن از خصوصیات جسمی مثل اندازه‎ی آلت، شکل سینه و سینه‎ها انتقادی ظالمانه است، چون احتمالاً فقط جراحی پلاستیک می‎تواند چنین وضعیتی را تغییر دهد. انتقاد از تمایلات جنسی همسر نیز انتقادی غیر سازنده محسوب می‎شود.
مطالبی که کتاب‎‎ها و فیلم‎های سکس به شکلی اغراق‎آمیز درباره‎ی روابط جنسی عنوان می‎کنند، گاهی باعث می‎شود که زن و مردها از همسران خود انتظارات غیر واقع بینانه‎ای داشته باشند. در زندگی واقعی به ندرت اشخاصی پیدا می‎شوند که بتوانند ساعت‎ها بدون از دست دادن انرژی به فعالیتجنسی بپردازند. در زندگی واقعی، غالب مردم تمایلی به تجربه‎ی روش‎های نامتعارف جنسی ندارند. انتقاد از همسری که قادر به برآوردن توقعات واهی شما نیست، فقط این تأثیر را خواهد داشت که او را عصبی‎تر و خشمگین‎تر نموده و موجب شود که کمتر دوستتان بدارد.
جمله‎های انتقادی خود را بیشتر با لغت «من» به جای «تو» و به صورت میل و‌آرزو به جای بدگویی و تهمت زدن بیان کنید. مثلاً به جای «ریش‎هایت صورتم را می‎خراشد، چرا قبلاً اصلاح نکردی» بهتر است گفته شود: «وقتی صورتت نرم و اصلاح شده است، واقعاً لذت می‎برم و احساس خوبی به من دست می‎دهد.» انتقادی مانند «چرا اصرار داری موقع عشق ورزی چراغ خاموش باشد؟» نتیجه‎ی بهتری خواهد داشت، اگر که گفته شود «دوست دارم موقع عشق‎ورزی صورت و بدنت را ببینم.»
از انتقادهای گنگ و بی‎مسمی بپرهیزید. یک پزشک متخصص درمان مشکلات جنسی می‎گوید «اخیراً دیده‎ام که بسیاری از مراجعین من می‎گویند همسرشان آن‎ها را به خاطر کسالت بار بودن زندگیجنسی‎شان ملامت می‎کند. اما نکته‎ی اصلی در این شکایت چیست؟ کسالت بار بودن می‎تواند طیف رنگارنگی از مسایل و مشکلات جنسی را در بر بگیرد. آیا محیط رغبت‎انگیز نیست؟ زمان مناسبی انتخاب نشده؟ نوازش‎های عاشقانه سرسری گرفته شده؟ تنوعی در کار نیست؟ از همسر مورد انتقادتان، چه کاری ساخته است؟ انتقادی موثر است که واقعی و صریح باشد.»
برای تبدیل انتقاد منفی به انتقاد مثبت از کلمات و عبارات دیگری استفاده کنید. میان اعتراض نسبت به انتظارات برآورده نشده شما از روابط جنسی و این که از روابط جنسی چه انتظاری دارید، فاصله‎ی زیادی وجود دارد، و تنها پس از روشن شدن این مطلب است که همسرتان امکان می‎یابد به خواسته‎ی مشخص و معقول شما جامه‎ی عمل بپوشاند.
از همه‎ی این‎ها گذشته، آیا منطقاً می‎توانید از همسرتان انتظار داشته باشید که وقتی به رخش می‎کشید که در امور جنسی خشنودی شما را فراهم نمی‎کند، با احساس هم‎دردی به حرف‎هایتان گوش دهد؟ باید سعی کنید بر مواردی تمرکز کنید که برای خشنودی شما انجام می‎دهد، و سپس پیشنهادات سازنده‎ای برای بهبود روابط جنسی خود مطرح کنید.
از مقایسه اجتناب کنید. کشنده‎ترین نوع انتقاد این است که وجه امتیاز و مهارت‎های همسر فعلی‎تان را با همسر قبلی مقایسه کنید.
خود شما هم برای ایجاد رابطه‎ای بهتر و هیجان‎انگیزتر، مسوولیتی به عهده بگیرید و فقط از همسرتان انتظار نداشته باشید که دست تنها اقدام کند. زنی می‎گفت «خودم می‎دانم اوقاتی هست که نیاز به محرک اضافی دارم، بنابراین بخشی از کاری را که در این زمینه باید انجام شود، خودم به عهده می‎گیرم، مثلاً لباس شوق‎انگیزی می‎پوشم، احساسات عاشقانه‎ام را با خیال‎پردازی درباره‎ی یک صحنه‎ی عشقی یا یک رمان پرهیجان برمی‎انگیزم. خلاصه سعی می‎کنم فضایی احساساتی ایجاد کنم که در آن فضا بتواند تغییری صورت گیرد.

به همین ترتیب کمک کردن به همسری که سعی می‎کند انتقاد شما را بپذیرد، موثرتر از آن است که مثل ناظری خرده‎بین بنشینید و بپایید که او چه طور می‎خواهد بر اساس انتقاد شما تغییر کند.
مردی از زنش انتقاد می‎کرد که چرا دوست ندارد روش‎های گوناگون رابطه‎ی جنسی را تجربه کند، طرح این انتقاد با لحن عیب‎جویی سبب می‎شد که همسرش در ادامه‎ی رفتار خود مصرتر شود. تا این که مسأله را به شکل دیگری مطرح کرد «ببین! از نظر من هر جور و هر کاری بکنی همان خوب است.» در این جا بود که همسرش توانست آرامشی بیابد و تجربه را شروع کند. فراهم آوردن زمینه‎ی مناسب و ترغیب، به مراتب موثرتر از آن است که عجولانه درباره‎ی موضوع مورد نظر برای همسرتان تبلیغ و سخنرانی کنید.

در درازمدت، هر تغییر مثبتی در رفتار جنسی به مشارکت متقابل هر دو طرف بستگی دارد.
یک راه موثر انتقاد، عملاً نشان دادن راه چاره در موقعیت مناسب است. اگر فکر می‎کنید که به زبان آوردن مطلبی، باعث رنجش می‎شود، احتمال آزردن دارد، و یا مطرح کردن یک خواسته در شکل خاصی دشوار است، به این امکان فکر کنید که شاید اگر با عمل خود و در موقعیت مناسبی به همسرتان نشان دهید که راه چاره چیست،‌ بهتر از هر گفته‎ای موثر باشد. زنی که خصوصاً از راه نوازش سینه‎اش تحریک می‎شد، از این که شوهرش به ندرت سینه‎هایش را لمس می‎کرد شکایت داشت و به همین خاطر به پزشک مشاور مراجعه کرده بود. پزشک از او پرسید «واکنش شما در این گونه موارد چگونه است؟»
زن در پاسخ گفت «ابتدا صبر می‎کنم تا شوهرم خودش شروع کند، و وقتی توجه نمی‎کند احساس می‎کنم طرد شده‎ام، فکر می‎کنم لابد سینه‎هایم خیلی کوچکند، یا عیب دیگری دارم که او رغبتی نشان نمی‎دهد. می‎خواهم از شوهرم بپرسم ولی نمی‎توانم خودم را راضی به این پرسش کنم، چون از جوابی که امکان دارد بدهد وحشت دارم.»
مشاور پیشنهاد کرد «دفعه‎ی بعد منتظر او نشوید، حرکت اول را خود شما شروع کنید، دستش را بگیرید و روی سینه‎هایتان بگذارید و عملاً با ملایمت ترغیبش کنید که آن طور که میل شما است رفتار کند و به او بگویید که از این کار لذت می‎برید. به این ترتیب می‎توانید رفتار عاشقانه‎ی او را در جهت دلخواه خود تغییر دهید.»
کلمات به ویژه هنگامی که به لحن اعتراض گفته شود، به تثبیت رفتار مورد انتقاد منجر می‎شود و اعمال وقتی از روی محبت انجام شوند، به افزایش آگاهی از نیاز همسر و کمک به او برای ابراز واکنش مطلوب می‎انجامد.

 

معنای شرعی بکارت

کی از خوانندگان وبلاگ از محضر ما! سوال زیر را معروض داشته !!

فردی با نظر آیه الله صانعی باقی بر امام است

1.      آیا می شه دختری که از راه حرام بکارتش از بین رفته رو بدون اجازه پدر صیغه کرد؟

2.      باید نظر امام رو بگیره یا آقای صانعی؟

لطفا روی صفحه جوابشو بزارید

امری دیگه ندارید؟ خب یه ایمیلی چیزی بدید شاید من کراهت داشتم جواب این سوالو اینجا علنی بدم! لااقل بفرستم به ایمیلتون.

پاسخ 2: اولی

پاسخ 1: بنا به نظر ایشان در مساله 2377 رساله فارسی و نیز مشهور دیگر فقهاء، کسی که بکارتش از بین برود (چه با شوهر چه با حرام) نیازی به اذن پدر در این مورد ندارد.

و اما نظر چند مرجع دیگر در مورد معنای بکارت:

آیة الله سیستانی: اگر بکارت با حرام از بین برود باز هم باکره است و اذن نیاز دارد. (م70ج3منهاج)

آیة الله میرزا جواد تبریزى: مقصود از باکره زنى است که با او نزدیکى نشده است، و زنى که با او نزدیکى شده ـ حتى اگر نزدیکى از روى شبهه یا زنا بوده ـ باکره حساب نمى شود، و در صورت نزدیکى چه پرده بکارت عود کند یا نکند، باقى باشد یا باقى نباشد، زن ثیّب حساب مى شود. والله العالم.

آقای لطف الله صافى گلپایگانى: بعید نیست منظور، عدم زوال بکارت باشد. والله العالم.

آقای عبدالکریم موسوى اردبیلى: اگرچه در مواردى ممکن است باکره تمام موضوع حکم شرعى نباشد ولى منظور از باکره آن است که مدخول بها نباشد.

آقای ناصر مکارم شیرازى: بکارت در رسائل مختلف مفاهیم مختلفى دارد در آن جا که اجازه پدر لازم است منظور از باکره کسى است که ازدواج نکرده باشد ولى بکارت در عرف عام که به صورت شرط ضمنى بر دختران شرط است آن است که پرده مخصوص محفوظ باشد و نبودن آن عیب است یا به تعبیر دیگر مخالف شرط ضمنى محسوب مى شود.

آقای حسین نورى همدانى:منظور از باکره بودن این است که ازدواج نکرده باشد.

_________________
لذا بنا به نظر مراجع فوق و مشهور فقهاء، بجز آیة الله سیستانی، دخول (ولو به حرام) باعث ازاله بکارت شرعی میشود. البته نظر آقای مکارم که افتنان خودش رو داره!! نظر آقای صافی هم مبهمه چون ممکنه دخول باشد اما پرده بکارت از بین نرود لذا منظور ایشان دقیقا مشخص نیست هر چند ظاهر حرفش وجود یا عدم وجود پرده است.

 

رشیده بودن !

رشیده بودن » شرط مهم عدم نیاز به اذن پدر است. در تعریف این لغت بطور ساده گفته اند که: یعنی خوب و بد و مصالح و مفاسد خود را بشناسد.

تعریف بهترش شبیه اینه: دختری که آنقدر آگاه و در فهم از مسائل عرفی و مصالح و مفاسد اجتماعی و فردی خود خبره باشد که از نظر عرف، احتمال فریب خوردن و رفتار ناشی از حماقت و تضییع حقش و... در حد صفر باشد.

یکی از کامنترهای گرامی سوالی پرسیده و چون این سوال مورد ابتلای بسیاری از آقایان است، اینجا با پاسخش مطرح میشود:

صورت سوال
سلام، اگه دختری ادعا کنه رشیده است مخصوصا برای متعه نتی باشه که نشه تحقیق آن چنانی کرد، آیا حرفش قابل قبوله؟ آیا یقین ملاک میتونه یا اطمینان یا گمان حتی؟ آیا می شه سن تعیین کنیم که مثلا از 15 تا 20 رشیده نیست از اون به بالا ممکنه باشه؟
پاسخ
صرف ادعای رشیده بودن را فقها کافی نمی‌دانند و باید یقین یا اطمینان (گمان خیلی نزدیک به یقین که عقلا آن را در حکم یقین می‌گیرند) حاصل شود وگرنه اصل بر عدم رشد است. همینطور استقلال دختر.
ضمنا این امور، سن بردار نیست ؛
گاهی دختری با سن 13 سال، یک دنیا رو درس میده و می تونه همه ی پسرها رو سر کار بذاره و مطلقاً فریب کسی رو نخوره.

گاهی یک دختر 40 ساله اینقدر شوته که با یه دوستت دارم گول میخوره.

تشخیص مصداق هم به عهده مکلف است.

سوال دیگه ای که بعضیا میپرسند راجع به اینه که این تشخیص وظیفه ی کیه؟ پاسخ:

تشخیصش به عهدهء هر کسی هست که این مسأله به او مربوط میشه (چه دختر و چه پسری که می خواد متعه اش کنه)

و هرکسی هم طبق تشخیص خودش باید رفتار کنه و نه تشخیص دیگری
و باید طبق ملاک عرفی، این مصداق رو تعیین کنه که فلانی رشیده هست یا نه
و اگه مطمئن شد که هست، آثار رشیده رو بار کنه و اگه مطمئن نشد نکنه...

 

پیامبر و متعه!

مدتی است برخی دوستان گیر دادند به اینکه پیامبر یا ائمه متعه داشتند یا خیر؟

و ما تا بحال به نمونه ای که از امام علی علیه السلام نقل شده در مطلب  متعه و بزرگان دین اشاره کردیم. در این مطلب نیز قصد دارم از متعه پیامبر اکرم 2 روایت از امام باقر و امام صادق علیهما السلام را نقل کنم: 

فضل شیبانی از امام باقر علیه السلام نقل میکند: یکی از یاران امام از ایشان در مورد آیه «و اذ اسر النبی...» سوال نمود. (آیه 3-5 سورة التحریم)

ایشان فرمودند: رسول خدا با زنی ازدواج موقت نمود و بعضی از زنان رسول خدا (عایشه و حفصه ملعون!) از این امر اطلاع یافته و ایشان را به فحشاء متهم میساختند.

اما رسول خدا فرمودند: متعه برای من حلال است و متعه ازدواج مدت دار است. پس آنچه را بدان آگاهی یافتید نزد خود نگه دارید...

وسائل الشیعه ج21 ص10

روایت دوم:

از امام صادق علیه السلام هم نقل شده است که فرمود:

بسیار ناپسند است در نظرم اینکه مردی بمیرد در حالیکه رفتاری از رفتارهای رسول خدا را رها کرده باشد.

از امام پرسیده شد: آیا رسول خدا در زمان حیات خویش ازدواج موقت نمود؟

حضرت فرمود بله و آیه «و اذ اسر النبی...» (آیه 3-5 سورة التحریم) را قرائت نمودند.

من لا یحضره الفقیه ج3 ص297

 

 

شناخت قبل از ازدواج و رابطه آن با صیغه

 

پرسش :

یکى از مطالبى که بسیار بر روى آن تأکید شده است، و از دلایل و بهانه هاى ایجاد رابطه، بیان مى شود شناخت قبل از ازدواج است که اگر میان دختر و پسر رابطه اى نباشد و طرفین از هم شناختى نداشته باشند، ازدواج آن ها کورکورانه خواهد بود.[1] بدون تردید زوج هاى جوان باید با دیدى باز و آشنایى کامل از استعدادها و خصوصیّات اخلاقى و فرهنگىِ یک دیگر، زندگى مشترک خود را آغاز نمایند تا در فراز و نشیبِ زندگى، با همراهى و همدلى مشکلات را پشت سر بگذارند. در اسلام نیز هم سطح بودن زوجین مورد تأکید قرار گرفته است. اما نکته ى اصلى در این است که آیا ارتباط و دوستى قبل از ازدواج، شناخت کامل را تأمین مى کند؟


پاسخ :

در آغاز باید به این نکته توجّه نمود که چه شناختى تفاهم و درک متقابل را به همراه خواهد داشت و یک رنگى و یک دلى لازم را در زندگى به وجود خواهد آورد. 
واضح است زمانى شناختِ کامل و دقیق به دست مى آید که با عقل و خرد، فرد مقابل را از جهات مختلف مورد ارزیابى قرار دهیم. در ضمن باید تلاش هاى شناختى خویش را به گونه اى تحت کنترل در آوریم که از کج روى در اندیشه مصون بمانیم و در نتیجه، به شناخت یا بازشناسى صحیح از یک دیگر راه یابیم. 

سه عامل سبب شناخت صحیح و حفظ از اشتباه است: 
1. ارزشیابى کفایت ادّله و شواهد: فرد دلایلى را که براى دست یافتن به نتیجه تدارک دیده است، ارزیابى مى کند و آن ها را از جهت کفایت مورد بازبینى قرار مى دهد (عقل ورزى).

2. برخوردارى از علم: هر کس از علم بیش ترى برخوردار باشد، در مقام شناخت، امکان بیش ترى براى عقلورزى خواهد داشت. احاطه ى علمى و برخوردارى از اطلاعات گسترده، این امکان را براى فرد فراهم مى آورد که مواد بیش ترى براى ترکیب و مقایسه ى مطالب در اختیار داشته باشد و از این رو، به شناخت عمیق تر و بازشناسى دقیق ترى دست مى یابد و از نتیجه گیرى خام دور مى شود.

3. کنترل حب و بغض: عقلورزى مستلزم آن است که از دخالت هاى انحراف آفرین حبّ و بغض جلوگیرى شود; زیرا همان طور که دوستى مانع از بازشناسى ضعف هاست، دشمنى مانع از دیدن قوّت هاست. 
هنگامى که دو پاى حبّ و بغض در بند عقل گرفتار آید، آدمى مى تواند از کج روى در شناخت و بازشناسى در امان بماند.[2] 
حال، بسى روشن است که دوستى هاى خیابانى و تلفنى و روابط میان دختر و پسر، از آن جا که زیبایى و جذّابیّتِ جسمانى و تشابه ظاهرى در آن نقش پررنگى دارد و افراد در آن مقطع در هاله اى از احساسات و عواطف غوطهورند و در پى فردى هستند که با ساخته هاى ذهنى شان مطابق باشد، در ارکان شناخت ناتمام است و کورى حاصل از عشق و محبّت بر آن حکومت مى نماید. در این گونه روابط، چون احساسات و هیجانات و شور جوانى در حدّ بالایى قرار دارد، حسّ واقعیت آزمایى، ضعیف است و در مقابل، حالت هاى کام بخشانه، بسیار قوى هستند.

دکتر... در مجله ى «ایران جوان» در ضمن گفت و گویى درباره ى روابط و عشق - على رغم اصرار بر روابط آزاد - اذعان مى دارد: 
در یک سرى تحقیقات، به مردان مورد آزمایش گفتند که در این جا دو خطّ تلفن وجود دارد; با یکى از آن ها با خانمى زیبا صحبت مى کنید و در دیگرى با خانمى زشت. هنگام صحبت با خانم زیبا آن ها فکر مى کردند که او باهوش تر است و مثلا معاشرتى هم هست و لذا خود این ها در صحبت با او معاشرتى مى شدند و سعى مى کردند جذّاب تر جلوه کنند; یعنى هر دو طرف، بهترین چیزهایشان را در ویترین مى گذارند و این ویترین ها هستند که با هم صحبت مى کنند. هنگامى که دست از پیش گویى کام بخشانه برداریم، انتظاراتمان هم متفاوت خواهد بود; یعنى هنگامى که با واقعیت ها روبه رو شویم، حس مى کنیم معشوق، چهره اش عوض شده است.[3] 
پس به اعتراف قائلین به روابط آزاد نیز این دوستى ها شناخت لازم براى زندگى را تأمین نمى کند و طرفین را از الزام هاىِ درونى نسبت به عشق، محبّت، خانواده، احساس مسئولیّت و مقدار ظرفیّت هاى روانى و عاطفى یک دیگر با خبر نمى سازد; بلکه این آشنایى، سطحى و کاملا عاطفى است و حرف هایى هم که در آن مقطع رد و بدل مى شود به همین گونه است و در آن ها از اصول مؤثّرِ در شناخت، خبرى نیست. 

سرانجام آشنایى هاى تلفنى و ازدواج هاى خیابانى 
به حکایت آمارهاى منتشر شده، این گونه ازدواج ها از استحکام کم ترى برخوردارند و تعداد قابل توجّهى از آن ها به طلاق کشیده مى شوند. در این گونه روابط، طرفین، نقاط ضعف خود را مى پوشانند و بیش تر سعى در جلب توجه دیگرى دارند و نقش بازى مى کنند. آن ها سعى دارند همان گونه باشند که طرف مقابل مى پسندد! 
اگر سرى به هفته نامه ها و مجلاّت خانوادگى بزنیم، صفحات هم راز و پزشک مشاور، مملو از غم نامه هایى است که دخترها و پسرها از دوستى ها و ازدواج هاى ناکام خود نوشته اند. بسیارى از ایشان، وقتى شور و اشتیاق اوّلیه شان فرو نشست و با واقعیّت هاى زندگى، بیش تر روبه رو شدند، با یک دیگر احساس نوعى بیگانگى و غرابت نموده، با عدم تفاهم در زندگىِ مشترک مواجه شده اند. 
بسیارى از ازدواج هایى که از روابط خیابانى، پارک و دانشگاه ها شروع شده اند، یا به سرانجام روشنى نرسیده، یا قبل از ازدواج رها شده و حاصلى جز بدنامى نداشته اند. عشق و علاقه هایى که; از طریق آشنایى در خیابان و تماس تلفنى و ... حاصل مى شود، به همان صورت که با شتاب ایجاد مى شود، به سردى مى گراید و خاموش مى شود. 
دکترى جامعه شناس، دلیل ضعفِ چنین پیوندهایى را در بى پایه بودن عشق هاى زودگذر جست و جو مى کند و مى گوید: 
جوانانى که هم دیگر را در پارک ها و خیابان ها مى یابند، یا از طریق تماس هاى تلفنى به هم دیگر علاقه مند مى شوند، اصولا مبنا و اساس علاقه مندى خود را بر همان نگاه هاى اوّلیه پایه گذارى مى کنند و این عشق و علاقه وقتى ظاهرى باشد، قاعدتاً بعد از مدّت زمانى به تحلیل مى رود و نهایتاً خاموش مى شود. لذا مى بینیم که اغلب چنین ازدواج هایى حتى بعد از مدّت زمان کوتاهى (کم تر از یک سال) به طلاق مى انجامد.[4] 
جوانان شرکت کننده در مصاحبه اى درباره ى روابط دختر و پسر، على رغم اصرار بر رفع محدودیّت هاى موجود در جامعه و خانواده، در لابه لاى سخن خود به این مفاسد اشاره نموده اند: 
پسرى مى گوید: 
من هیچ وقت امکان ندارد با دخترى که دوست هستم، ازدواج کنم (و ازدواج طبق معمول و با همراهى خانواده پسندیده است) ... شما اگر معناى ازدواج را بدانید، آن وقت حسّاسیّت مردهاى ایرانى را مى فهمید ... اگر دخترى با چند تا پسر دوست بوده باشد، حاضر نیستم با او ازدواج کنم. 
دیگرى مى گوید: 
من اگر دخترى داشته باشم نمى گذارم که با پسرى ارتباط داشته باشد; چون این ارتباط بد جا افتاده و اکثراً براى وقت تلف کردن است نه براى ازدواج.[5] 
حال با توجه به این مسائل، اصرار بر روابط آزادانه ى دختر و پسر، چه ثمرى مى تواند به بار آورد؟ در جاى دیگر از این مصاحبه، درباره ى مفاسدى که این نوع روابط به همراه دارد آمده است: 
به نظر من، اگر پس از ایجاد ارتباط، ازدواجى صورت گیرد، مشکل آفرین مى شود; چون پسرهایى که با (دخترى) دوست مى شوند، تا مشکلى در زندگى مشترک پیش مى آید مى گویند: آره، تو همان کسى بودى که با من دوست شدى ....[6] 
در نتیجه، افراد طرفدار آزادى روابط نیز، به مفاسد و کج روى هایى که در آن یافت مى شود، اذعان دارند. 
اسلام صحبت کردن زن و مرد و رسیدگى به کارهاى روزمرّه ى زندگى را حرام نکرده است، بلکه در مواردى که دختر و پسر قصد ایجاد روابط را داشته باشند، براى آن ضوابطى نهاده و از بى بند و بارى و فساد جلوگیرى کرده است که در بخش هاى آینده بدان خواهیم پرداخت. 
در نتیجه به صرف ایجاد رابطه، شناخت لازم حاصل نمى شود; بلکه دقّت بر بافت خانوادگى، فرهنگى، اقلیمى، شرایط محیطى که فرد در آن رشد یافته، میزان تحصیلات و شاخص هایى از این قبیل لازم است تا طرفین زمینه هاى تفاهم را دریابند. 
البتّه بعد از مطالعه و دقت در مطالب یاد شده، اگر شرایط مثبت بوده و دختر و پسر قصد ازدواج داشته باشند، مى توانند براى اطمینان و ایجاد هماهنگى و همسانى بیش تر با نامزدىِ شرعى (عقد موقّت) به خواستِ خود برسند که امروزه در بسیارى از مناطق ایران مرسوم شده است. 
بدین ترتیب، طرفین با راهیابى به مقصود از طریق مواجهه ى حسّى و نظرى (از راه صحیح و مورد پسند عرف و شرع) به شناخت کاملى از یک دیگر خواهند رسید. 
و اگر دختر و پسر، همسانى کامل نداشته و تعهّد و گذشت و ایثار را اساس زندگى خود قرار ندهند و براى برآورده نمودن انتظارات طرف مقابل تلاش ننمایند، ادعاى عشق و عاشقى و دلدادگى هاى اوّلیه دوامى نداشته، سعادت و خوشى را در پى نخواهد داشت. 
«روژه موکى یلى» در کتاب روان شناسى زندگى زناشویى و کتاب عقده هاى روانى، آمارى را در باره ى سرنوشت عشق هاى خیابانى آورده است: 
نود درصد افراد متأهّل (در فرهنگ ما غربى ها) ازدواجشان پیامد عشقى بوده که نسبت به آن تردیدى نداشته اند و از این رقم نود و پنج و نیم درصد شوهران مورد پرسش، پس از گذشت سه سال از ازدواج خود، اظهار مى دارند که در خانه احساس خوشوقتى نمى کنند و در همین شرایط نود و یک و نیم درصد زنان اظهار مى دارند در خانه خوشوقت نیستند.[7]

 

 

پی نوشت ها :

[1]. مجله ى ایران جوان، ش 135، ص 21 و 22. 
[2]. دکتر خسرو باقرى، نگاهى دوباره به تربیت اسلامى، ص 17 و 18. 
[3]. ایران جوان، ش 135، ص 22. 
[4]. دکتر شیخى، هفته نامه ى دیدگاه، پیش شماره ى 3، آبان 79، ص 5. 
[5]. ایران جوان، ش 135، ص 36. 
[6]. همان، ش 135، ص 36. 
[7]. روژه موکى یلى، عقده هاى روانى، ترجمه ى شجاع رضوى، ص 101.

شناخت قبل از ازدواج و رابطه آن با صیغه

متعه در قرآن

آیه ای که صریحا به متعه اشاره میکنه در قرآن، آیه 24 سوره نساء هست:

وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ کِتَابَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَأُحِلَّ لَکُم مَّا وَرَاءَ ذٰلِکُمْ أَن تَبْتَغُوا بِأَمْوَالِکُم مُّحْصِنِینَ غَیْرَ مُسَافِحِینَ فَمَا اسْتَمْتَعْتُم بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِیضَةً وَلَا جُنَاحَ عَلَیْکُمْ فِیمَا تَرَاضَیْتُم بِهِ مِن بَعْدِ الْفَرِیضَةِ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلِیمًا حَکِیمًا

... و زنانی را که متعه [= ازدواج موقت‏] می‏کنید، واجب است مهر آنها را بپردازید. و گناهی بر شما نیست در آنچه بعد از تعیین مهر، با یکدیگر توافق کرده‏اید. (بعداً می‏توانید با توافق، آن را کم یا زیاد کنید) خداوند، دانا و حکیم است.